ही कथा शंभू दयाळ नावाच्या ब्राह्मणाची आहे. तो विदर्भच्या एका गावात राहत होता. त्याच्या चांगल्या वागणुकीमुळे लोक त्याला आपल्या घरी बोलावून देणग्या देत असत. एके दिवशी त्यांना सेठजींचे आमंत्रण आले. शंभू दयाळ सेठजींच्या निमंत्रणावर गेले आणि ते परत येत असताना सेठजींनी त्यांना एक बकरी दान म्हणून दिली जेणेकरून ते त्या बकरीचे दूध पितील. यानंतर शेळीला खांद्यावर लटकवून तो तेथून निघून गेला.
तो ब्राह्मण बकरी खांद्यावर घेऊन परतत असताना तीन गुंडांनी त्याला पाहिले. त्या ब्राह्मणाकडून बकरी हिसकावून घेण्यासाठी त्यांनी कट रचला. ते तीन गुंड दूर जाऊन उभे राहिले. शंभूदयाळ शेळीला खांद्यावर घेऊन पुढे जात असताना पहिला गुंड त्यांना पाहून जोरजोरात हसायला लागला. अशा अवस्थेत ब्राह्मणाने त्याला विचारले, “काय झालं, मला बघून तु का हसतोस?” ब्राह्मणाच्या प्रश्नावर त्याने उत्तर दिले, महाराज, मला क्षमा करा, पण मी पहिल्यांदाच ब्राह्मणाला खांद्यावर गाढव घेऊन फिरताना पाहिले आहे. असे म्हणत गुंड पुन्हा हसायला लागला. शंभू दयाल यांनी त्यांच्या बोलण्याकडे लक्ष दिले नाही आणि तेथून निघून गेले. चालत असताना वाटेत दुसरा गुंड आला. दुसरा गुंड त्याला म्हणाला, “काय झालं महाराज, हे गाढव जखमी आहे का, खांद्यावर घेऊन चाललाय?”
हे ऐकून शंभूदयाळ संतापले आणि त्यांना म्हणाले, “तुला दिसत नाही का, हे गाढव नाही ते? ही एक बकरी आहे आणि मला ती भेट म्हणून मिळाली आहे. म्हणूनच मी ते माझ्या खांद्यावर घेऊन जात आहे.” हे ऐकून ठग म्हणाला, “मला माफ करा पण कदाचित कोणीतरी तुमची फसवणूक केली असेल. ही शेळी नाही तर गाढव आहे” हे ऐकून शंभू दयाळ विचार करू लागले की आधीचा माणूसही याला गाढव म्हणत होता, हाही गाढव म्हणतो, अखेर काय आहेे? असा विचार करत तो पुढे निघाला. चालत असताना वाटेत तिसरा गुंड सापडला. तिसरा गुंड त्याला म्हणाला, “ब्राह्मण देवता तू एवढा त्रास का घेत आहेस? आणा, मला द्या, मी तुमच्या घरी टाकतो. ब्राह्मणाचे काम करणे हे पुण्य कार्य आहे, यातून मला तुमचा आशीर्वाद मिळेल.
Photo by ÀniL from Pexels: https://www.pexels.com/photo/man-holding-black-and-white-goat-under-blue-and-white-sky-1391249/
त्या व्यक्तीचे हे ऐकून ब्राह्मण आनंदी झाला आणि त्याला म्हणाला, “खूप खूप धन्यवाद! तू एक चांगला माणूस दिसतोस.” मग त्याने ती बकरी त्या गुंडाच्या स्वाधीन केली. दोघेही सोबत चालायला लागले. काही अंतर चालून गेल्यावर त्या गुंडाने शंभू दयाळ यांना विचारले, “या गाढवाला कुठे नेत आहात?” हे ऐकून शंभू दयाळ त्याला म्हणाले, हे गाढव नाही, बकरी आहे. “माफ करा ब्राह्मण देवता तुम्हाला कोणीतरी फसवले आहे. ही शेळी नसून गाढव आहे”. ठग त्या ब्राह्मणाला म्हणाला. हे ऐकून शंभूदयाळ त्या गुंडाला वैतागुन म्हणाले, “हे गाढव मी तुला दानात देतो, तू घे”.
हे ऐकून ठग आतून खूश झाला कारण त्यांची योजना कामी आली. यानंतर फसवणूक करणार्‍या तीन गुंडानी शेळी घेऊन बाजारात विकली आणि बकरी विकुन चांगला नफा कमावला.
कहानी का हिंदी में सारांश
-क्या कहती है यह कहानी?
शंभु ब्राम्हण जो विदर्भ के एक गांव में रहता था। उनकी विद्वता और रहन-सहन से गांव लोग उनपर खुश थे। घर बुलाकर वे उन्हें दान करते थे। एकबार एक शेठजीने उन्हें दुध के लिये एक बकरी भेट दी। उस बकरी को अपने खंदे पे लेकर जब वे अपने घर जा रहे थे तो तीन गुंडोने उन्हें जाते हुए देखा। उन तिनोने वह बकरी हासिल करने का कट किया।
उनके रास्ते मे आकर उनमे से एक गुंडा आगे होकर शंभु की ओर देख जोर-जोर से हंसता है। शंभु उसे इसकी वजह पूछते है। वह गुंडा उन्हें कहता है कि, ‘वह पहलीबार किसी के खंदेपर गधे को ढोते हुए देख रहा है,’ ऐसा कह वह फिरसे हंसता है। ब्राम्हण उलझन में पड़ जाते है। फिर कुछ दूर चलते ही दूसरा गुंड आगे आकर कहता है, ‘क्या हुआ महाराज यह गधा बीमार है जो इस गधे को इसतरह ले जा रहे हो’। शंभु फिरसे सोचने लगते है। वह उसे बताते है, यह गधा नही बकरी है, लेकिन वह गुंडा उसे फिरसे गधा ही कहता है। शंभु फिर से परेशान होते है। थोड़ी देर आगे चलतेही तीसरा गुंडा आकर फिर वही बात करता है।
अब शंभु ब्राम्हण बहुत झुंजलाहट से गुस्से में आते है, और उस गधे (बकरी) को उस गुंडे को देकर वहाँसे ग़ुस्से में निकल जाते है। इधर वह तीन गुंडे अपनी जीत का जश्न मनाते है।
